Avrupa Jandarma Kuvveti
Avrupa Jandarma Kuvveti (AJK), uluslararası kriz yönetimi kapasitelerini güçlendirmek ve Ortak Güvenlik ve Savunma Politikasının gelişimine katkıda bulunmak amacıyla hazırlanan anlaşma uyarınca, altı AB üyesi ülke – Fransa, İtalya, Hollanda, Portekiz, Romanya ve İspanya – tarafından kurulan çok uluslu bir girişimdir.
AJK; AVRUPA BIRLIĞINI (AB), BIRLEŞMIŞ MILLETLERI (BM), AVRUPA GÜVENLIK VE İŞBIRLIĞI TEŞKILATINI (AGİT), KUZEY ATLANTIK ANTLAŞMASI ÖRGÜTÜNÜ (NATO) ya da muhtemel özel koalisyonları desteklemek maksadıyla, istikrarsız bölgeler de dahil olmak üzere değişik bölgelerdeki kolluk görevlerini yerine getirmek üzere kurulmuş entegre kolluk aracı olarak değerlendirilebilir.
Avrupa Jandarma Kuvveti, Niyet Beyanı ve Anlaşma uyarınca, Avrupa Birliği bünyesinde yer almayan yapılarda konuşlandığında bile, Avrupa Güvenlik ve Savunma Politikasına (en son düzenlenen Lizbon toplantısı itibarîyle artık Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası) katkıda bulunan “operasyonel, önceden organize olabilen, güçlü ve hızla konuşlanabilen” bir kuvvet olarak tanımlanmaktadır. Avrupa Jandarma Kuvveti, 17 Eylül 2004 tarihinde, Noordwijk’te (Hollanda) Niyet Beyanının görevdeki bakanlar tarafından imzalanması ile kurulmuştur. Niyet Beyanı, Bakanlar Yüksek Komitesi tarafından 20 Temmuz 2006’da uygulamaya konulmuştur.
Bu tarihten itibaren, AJK’nın temel amacı, olası talepleri uygun şekilde karşılamaya hazır olmak üzere sahip olduğu operasyonel kabiliyetleri güçlendirmek olmuştur.
Bu yol, 2007 yılının sonunda Bosna-Hersek’teki Avrupa Birliği Kuvveti “ALTHEA” Harekâtı ile AJK’nın ilk defa kriz yönetimi operasyonuna katılmasına öncülük etmiştir. Bu ilk operasyonel katkıyı, AJK’nın 2009 yılında Afganistan’daki NATO destekli Uluslararası Güvenlik Yardım Kuvveti’ne katılması takip etmiştir. AJK, 2010 yılı Şubat ayından Aralık ayına kadar, Haiti Cumhuriyeti’ni sallayan yıkıcı depremin ardından ülkedeki Birleşmiş Milletler Haiti İstikrar Misyonu’na destek sağlamıştır.
Şimdiye kadar AB, NATO ve BM’ye olan mevcut bağlılığı yoluyla atılan önemli adımlar, AJK’nın planlama kabiliyetlerinde büyük ilerleme kaydetmesini ve kuvveti daha ileri bir seviyede geliştiren operasyonlarda önemli deneyimler elde etmesini ve böylece uluslararası toplum içindeki güvenirliliğini artırmasını sağlamıştır. AJK daha yeni kurulmuş bir uluslararası kurum olmasına karşın, barışa ve uluslararası güvenliğe katkıda bulunan bir dizi kriz yönetim operasyonları için son derece uygun bir kuvvet olduğunu ispat etmiştir.
Özellikler ve Kabiliyetler
AJK’yı tanımlayan temel özelliklerden biri kuvvetin esnek yapıda olmasıdır. Sivil veya yüksek gerilimli çatışma durumunda askeri komuta zinciri altında görevlendirilebilir ve bağımsız olarak veya diğer güçlerle birlikte hareket edebilir. Sonuç olarak AJK kriz durumunda çeşitli aşamaları her bakımdan idare edebilir:
– Başlangıç safhası, istikrar operasyonlarının yürütülmesi ve düzen ve güvenliğin sağlanması, zayıf ya da var olmayan yerel kolluk güçlerinin değiştirilmesi ya da güçlendirilmesi;
– Geçiş safhası boyunca, askeri harekatın bir parçası olarak görevini yerine getirmeye devam etmesi, yerel ya da uluslararası kolluk birimleriyle olan koordinasyon ve işbirliğinin kolaylaştırılması;
Müdahale Senaryolari
AJK için olası müdahale senaryoları genellikle aşağıdaki gibidir:
– Çatışmanın, merkezi yönetimin önemli derecede bozulmasına yol açtığı bir yerde bulunan yerel kolluk kuvvetlerinin değiştirilmesi. Kolluk görevlerinin tamamı veya bir kısmını yerine getirmesi için uluslararası bir kolluk gücü oluşturulabilir ve kolluk yetkileriyle donatılabilir ve bu yüzden de silahlandırılmalıdır.
– Kamu Düzeni Sisteminin uygun olarak işlememesinden dolayı, üst düzey güvensizlik ve suçlulukla nitelendirilen bir senaryoda yerel kolluk kuvvetlerinin güçlendirilmesi. Uluslararası kolluk memurları, hem Yerel Kolluğun yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunarak hem de gözlemleme ve inceleme programları yoluyla Yerel Polise mesleki standartlarını yükseltmeleri için eğitim vermenin yanı sıra onları izler, yol gösterir ve tavsiyelerde bulunur.
– Doğal ve insan kaynaklı felaketler, tehlikeli ortamlar, yeterli altyapı eksikliği, ülke içi mülteci (IDP) ve muhacirlerin artması durumunda icra edilen insanî yardım harekâtlarında katkı sağlanması.
Katma Değer
Hızlı Planlama ve Çabuk Konuşlanma
Sivil Kolluk Kuvvetleri genelde silahlı kuvvetler kadar hızlı konuşlanma kapasitesine sahip değildir. Aksine AJK, genellikle en kritik kriz yönetimi operasyonunun ilk evresinde silahlı kuvvetlerin yanında konuşlanabilir ve böylece konuşlanma ve güvenlik açıklarını kapatabilir.
Askeri bir komuta zinciri ya da sivil bir komuta zinciri altında hareket etme olanağı
Sivil ve askeri komuta zinciri altında hareket etme ve hatta sivil bir askeri operasyonda askeri öncelikten sivil önceliğe geçişi sağlama ihtimali, çabaların bir araya getirilmesine ve eylemin tutarlı olmasına imkân tanıyacaktır. Genellikle sivil kolluk görevlilerinin askeri komuta zinciri altında hareket etmelerine izin verilmez.
Tehlikeli ortamlarda çalışma kapasitesi
Jandarma güçlerinin, krizin en başından itibaren kolluk görevlerini yerine getirerek istikrarsız ortamlarda rol almaları için bir takım askeri yetenekleri ve yeterli donanımları vardır.EUROGENDFOR’yı tanımlayan temel özelliklerden biri kuvvetin esnek yapıda olmasıdır. Sivil veya yüksek gerilimli çatışma durumunda askeri komuta zinciri altında görevlendirilebilir ve bağımsız olarak veya diğer güçlerle birlikte hareket edebilir. Sonuç olarak EUROGENDFOR kriz durumunda çeşitli aşamaları her bakımdan idare edebilir:
- Başlangıç safhası, istikrar operasyonlarının yürütülmesi ve düzen ve güvenliğin sağlanması, zayıf ya da var olmayan yerel kolluk güçlerinin değiştirilmesi ya da güçlendirilmesi;
- Geçiş safhası boyunca, askeri harekatın bir parçası olarak görevini yerine getirmeye devam etmesi, yerel ya da uluslararası kolluk birimleriyle olan koordinasyon ve işbirliğinin kolaylaştırılması;
- Geri çekilme safhasında boyunca, sorumlulukların askeri komuta zincirinden sivil komuta zincirine düzgün ve sorunsuz bir şekilde transferinin kolaylaştırılması.
Müdahale Senaryolari
- Çatışmanın, merkezi yönetimin önemli derecede bozulmasına yol açtığı bir yerde bulunan yerel kolluk kuvvetlerinin değiştirilmesi. Kolluk görevlerinin tamamı veya bir kısmını yerine getirmesi için uluslararası bir kolluk gücü oluşturulabilir ve kolluk yetkileriyle donatılabilir ve bu yüzden de silahlandırılmalıdır.
- Kamu Düzeni Sisteminin uygun olarak işlememesinden dolayı, üst düzey güvensizlik ve suçlulukla nitelendirilen bir senaryoda yerel kolluk kuvvetlerinin güçlendirilmesi. Uluslararası kolluk memurları, hem Yerel Kolluğun yeniden yapılandırılmasına katkıda bulunarak hem de gözlemleme ve inceleme programları yoluyla Yerel Polise mesleki standartlarını yükseltmeleri için eğitim vermenin yanı sıra onları izler, yol gösterir ve tavsiyelerde bulunur.
- Doğal ve insan kaynaklı felaketler, tehlikeli ortamlar, yeterli altyapı eksikliği, ülke içi mülteci (IDP) ve muhacirlerin artması durumunda icra edilen insanî yardım harekâtlarında katkı sağlanması.
Katma Değer
Hızlı Planlama ve Çabuk Konuşlanma.
Sivil Kolluk Kuvvetleri genelde silahlı kuvvetler kadar hızlı konuşlanma kapasitesine sahip değildir. Aksine EUROGENDFOR, genellikle en kritik kriz yönetimi operasyonunun ilk evresinde silahlı kuvvetlerin yanında konuşlanabilir ve böylece konuşlanma ve güvenlik açıklarını kapatabilir.
Askeri bir komuta zinciri ya da sivil bir komuta zinciri altında hareket etme olanağı.
Sivil ve askeri komuta zinciri altında hareket etme ve hatta sivil bir askeri operasyonda askeri öncelikten sivil önceliğe geçişi sağlama ihtimali, çabaların bir araya getirilmesine ve eylemin tutarlı olmasına imkân tanıyacaktır. Genellikle sivil kolluk görevlilerinin askeri komuta zinciri altında hareket etmelerine izin verilmez.
Tehlikeli ortamlarda çalışma kapasitesi.
Jandarma güçlerinin, krizin en başından itibaren kolluk görevlerini yerine getirerek istikrarsız ortamlarda rol almaları için bir takım askeri yetenekleri ve yeterli donanımları vardır.
Avrupa Jandarma Kuvveti (AJK) ile ilgili birimler şunlardır:
- Bakanlar Yüksek Komitesi (CIMIN)
AJK, Bakanlar Yüksek Komitesi tarafından yönetilmektedir (CIMIN).
Bakanlar Yüksek Komitesi’nde, her bir AJK üye ülkesi aşağıdakiler tarafından temsil edilmektedir:
Her bir üye, rotasyon ile bir yıllığına Bakanlar Yüksek Komitesi Dönem Başkanlığı yapmaktadır. AJK Komutanı, Dönem Başkanlığı vasıtasıyla Bakanlar Yüksek Komitesinden aldığı talimatları uygulamaktadır.
- AJK Komutanı ve Karargahı
AJK Daimi Karargâhı; Komutan, Komutan Yardımcısı, Kurmay Başkanı ve Harekat, Plan ve Prensipler ile Lojistik olmak üzere üç daire başkanlığını kapsamaktadır: AJK Daimi Karargahı’nın mevcudu tatbikat ve/veya operasyon olması durumunda 50’ye kadar çıkartılma olasılığı ile birlikte 36’dir.
- AJK Kuvveti
AJK daimi bir kuvvet olarak düşünülmemektedir. Ancak, belirli bir amaca dayalı olarak, gerekli olduğu durumda, alandaki konuşlandırılmış bir Karargah da dahil olmak üzere, 30 gün içerisinde en fazla 800 jandarmayı seferber ederek bir kuvvet oluşturulabilmekte ve konuşlandırılabilmektedir.
AJK’nın kolluk kuvvetleri Helsinki kapasite kataloğu çerçevesinde ve 19 Kasım 2001 tarihinde Brüksel’de düzenlenen kapasite konferansında ilan edilenlerle aynıdır. AJK’nın toplam gücü 2300’e ulaşabilmekte ve aşağıdakilerden oluşmaktadır:
Avrupa Jandarma Kuvveti Daimi Karargâhı Vicenza’da, “General Chinotto” Kışlasında yer almaktadır. Korgeneral Antonio Chinotto, bir I. Dünya Savaşı kahramanıdır.Vicenza, Venedik’ten yaklaşık 50 km uzaklıktadır ve otoyollar, demiryolu ve küçük bir havalimanıyla iyi bir şekilde bağlantılıdır. The Berici tepelerinin eteklerine kurulmuştur ve Katedral, Hükümet Konağı ve birçok muazzam klasik Villa inşa eden ünlü mimar Andrea Palladio’nun (XVI. yüzyıl) çalışmaları sayesinde şehir, bir sanat şehri olarak bilinir.
