Vladimir Lenin Devrim Programı’nı açıkladı: Sosyalizm zafer kazanmalı
Bugün, Büyük Ekim Sosyalist Devrimi’nin 100. yıldönümü. İnsanlığın ileriye doğru attığı en büyük adım olan Ekim Devrimi ve Sovyetler Birliği’nin geride bıraktığı dünyada, yoksulluk, açlık, savaşlar ve faşizm kol geziyor. İnsanlık, yeni Ekim’leri arıyor.
Jülyen takvime göre 25 Ekim 1917’de, Gregoryen takvime göre ise 7 Kasım 1917’de gerçekleşen Ekim Devrimi bugün 100 yaşında.
- Rusya’da Bolşevikler ikinci bir devrim için harekete geçti
- Günün ilk saatlerinde santral, Merkez Bankası ve köprüler gibi kritik noktalar Bolşeviklere bağlı silahlı gruplarca ele geçirildi
- Geçici Hükümet’in merkezi Kışlık Saray, Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler tarafından kuşatıldı
- Başbakan Kerenski, başkente gönderilecek takviye askerlerin gelişini hızlandırmak için Petrograd’dan ayrılarak, cepheye gitti
- Menşevik ve Devrimci Sosyalistlerin desteklediği Geçici Hükümet, Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmeyi kabul etmiyor
- Köylüler, toprak reformunun gecikmesinden rahatsız, işçiler ise fabrika yönetimlerinde daha fazla söz hakkı istiyor
- Okurlarımıza Not: Rusya’da 1917 yılında kullanılan eski takvim sistemi 13 gün geriden geliyordu. Bolşevik Devrimi, Rus takvimiyle 25 Ekim; güncel takvimle 7 Kasım günü yaşandı
Savaş Bakanlığı’ndan Kışlık Saray’a: Cepheden müdahale olmazsa hükümetin direnmesi mümkün değil
Savaş Bakanlığı Siyaset Dairesi Müdürü Scherr’in Kışlık Saray’a geçtiği telgraf ortaya çıktı:
Bolşevikler doğrudan eyleme geçmeye karar verdi. Nikolayevskiy Köprüsü’nü ele geçirdiler, buraya zırhlı araç yerleştirdiler. Kışlık Saray’ın yanındaki sokağa nöbetçi karakolları diktiler, geçişleri kontrol ediyor, tutuklama yapıyor ve tutukluları Smolni’ye yolluyorlar. Cepheden bir müdahale olmazsa hükümetin elindeki birliklerle direnmesi mümkün değil.
Tüm kamu kurumları el değiştirdi, gözler Kışlık Saray’da
Akşam saatleri olması ve neredeyse tüm kamu kurumlarının el değiştirmiş olmasına karşın, geçici hükümet Kışlık Saray’ı elinde tutmayı sürdürüyor.
Kışlık Saray’da her geçen saat açlık ve yorgunluğun baş gösterdiği iddia ediliyor. Saray’ı koruyan bazı birlikler ve öğrenciler, mevzilerini bırakıp teslim olmaya başladı.
İçeride kalanların sayısının birkaç yüz kişiye indiği belirtiliyor.
Kışlık Saray’ın telefon gizemi çözüldü
Kışlık Saray’da bulunan geçici hükümetin dış dünyayla nasıl temas kurduğu anlaşıldı.
Hükümet yetkilileri, dışarıyla kurdukları temaslarda takviye güç istedi. Ayrıca şehirde yaşananları ve son durumu anlık olarak takip etme olanağı da buluyor.
Kışlık Saray ile Genelkurmay Başkanlığı arasındaki bağlantıyı kuran Savaş Bakanlığı’nın lokalinin tavan arasına gizlenmiş bir telgrafhane olduğu ortaya çıktı.
Hükümet üyelerinin dış dünyayla temasının, Savaş Bakanlığı lokalinden Kışlık Saray’a çekilmiş özel bir hatla kurulduğu ve burada görevli memurun, Kışlık Saray’ın kuşatılmasından bir süre sonra gizlice ayrıldığı anlaşıldı.
Kışlık Saray’dan dışarıyla son telefon görüşmesi, Savunma Bakanı Kişkin ve Maliye Bakanlığı Müsteşarı Hruşçev arasında yapıldı. Bu görüşmede, Kişkin, Hruşçev’den silahlı birlik takviyesi yapmasını istedi.
Kuşatma altındaki Geçici Hükümet dışarıyla nasıl temas kuruyor?
Geçici Hükümet, kuşatma altındaki Kışlık Saray’a takviye güç gönderilmesini istedi.
Kışlık Saray’da bulunan geçici hükümet yetkililerinin, telefon hatlarının Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler tarafından ele geçirilmesine ve yapılan kuşatmaya rağmen dışarıyla temasının sürdüğü ortaya çıktı.
Kışlık Saray’ın dış dünyayla nasıl bağlantı kurduğu Bolşevikler arasında merak konusu oldu.
Petrograd Sovyeti toplantısında Lenin söz aldı: Eski devlet aygıtı kırılacak
Eski devlet aygıtı kırılacak, Sovyetlerin yardımıyla yeni bir hükümet sistemi kurulacak, diğer ülkelerdeki devrimci harekete dayanarak savaşı derhal bitirmek için tedbirler alınacak, soyluların toprak mülkiyeti rejimi ilga edilecek, köylülerin güveni kazanılacak ve üretim üzerinde işçi denetimi oluşturulacak. Üçüncü Rus Devrimi sosyalizmin zaferiyle sonuçlanmalıdır.”
Temmuz’dan bu yana kaçak durumunda olan Lenin de birkaç gün önce gizlice Petrograd’a dönmesinden sonra ilk kez herkese açık bir toplantıda bir konuşma yapacak.
Lenin’in Devrim Programı’nın detaylarını paylaşması bekleniyor.
Petrograd Sovyeti olağanüstü toplandı
Kışlık Saray’ın kuşatılmasına karşın alınmasının beklenenden uzun sürmesi üzerine İkinci Sovyet Kongresi’nin açılışı ertelendi.
Bunun üzerine Smolni’de, Başkan Lev Troçki’nin başkanlığında Petrograd Sovyeti olağanüstü toplanıyor.
Toplantıda, Kışlık Saray’ın kuşatmasında gelinen son durum ve ayaklanmanın sona yaklaşmasıyla birlikte bundan sonra atılacak adımlar ele alınıyor.
“Hükümet mi? Hükümetin işi bitti”
Bugün çok geç kalktım. Nevski Caddesi’ne indiğim zaman Peter ve Pavel Kalesi öğle topunu ateşliyordu. Nemli ve soğuk bir gündü. Merkez Bankası’nın kapısı kapalıydı ve süngülü tüfekleriyle birkaç askeri koruyuculuk yapıyordu. ‘Hangi kampa dahilsiniz? Hükümete mi?’ diye sordum. ‘Hükümetin işi bitti’ dedi içlerinden biri. Bütün öğrenebildiklerim buydu. Tramvaylar, Nevski üzerinde işleyip duruyordu. Dükkanlar açıktı ve sokaktaki kalabalık bir gün öncekinden daha az kaygılı görünüyordu. Gece boyunca duvarlar yepyeni duyurularla süslenmişti. Bunların tümü, Petrograd’daki işçileri, cephedeki askerleri ve köylüleri ayaklanmaya karşı uyarıyordu.”
Başkent garnizonunun yer aldığı Peter ve Pavel Kalesi’nde konuşlu tabur, dün öğleden sonra bir toplantı düzenledi.
Toplantının ardından yapılan oylamayla Devrimci Askeri Komite’nin idaresi altına girmeye karar verdi.
Daha sonra buraya Bolşeviklere yakın birlikler yerleştirildi.
Kadınlar Taburu kuşatmayı aştı, Kışlık Saray’a ulaştı
Geçici Hükümet tarafında ise istenen takviye güçlerin intikalinde gecikme yaşanıyor.
Ancak, 40 adet süvari ve kadınlar taburu, kuşatmayı açarak Saray’a ulaşmayı başardı.
Kışlık Saray’ın içi ve çevresini korumak üzere kadın taburu, süvariler, Kazak güçler ve askeri okul öğrencilerinden oluşan gücün sayısının 1500-2000’e ulaştığı tahmin ediliyor.
Bolşevikleri destekleyen Aurora, Neva Nehri’nde hazır bekliyor
Aurora savaş gemisi de Neva Nehri üzerinde gerekmesi halinde devrime destek vermek üzere bekliyor. Geminin mürettebatı, dün Bolşeviklere katılmaya karar vermişti.
Aurora Savaş Gemisi, 1900 yılında Petrograd’da üretildi.
Pasifik Okyanusu’nda seyre çıkmak için yeterli niteliklere sahip.
1905 yılında Rus-Japon Savaşı’nda görev aldı. Savaşın ardından 1906 yılında Baltık Denizi’ne geri döndü ve burada deniz harp okulu öğrencilerinin eğitiminde kullanıldı.
Baltık Filosu’nun da destek için gönderdiği beş savaş gemisinin yolda olduğu bildiriliyor.
Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler Kışlık Sarayı kuşatıyor
Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler, Kışlık Sarayı kuşatmaya başladı.
Kışlık Saray’da şu an Geçici Hükümet’in başbakan yardımcısı ve diğer bazı başka askeri yetkililer bulunuyor.
Burası, Geçici Hükümet’in merkezi konumunda.
Kışlık Saray, başkent Petrograd’da Geçici Hükümet’in elindeki son kritik nokta.
- Kışlık Saray: Geçici Hükümet’in merkezi sadece karadan değil, denizden de kuşatma altında
- Nevski Caddesi: Bolşeviklere bağlı silahlı gruplar, Saray’a giden bu ana cadddeyi kontrol ediyor
- Genelkurmay Karargahı: Öğlen saatlerine kadar Geçici Hükümet’in askeri faaliyetleri yönettiği karargahın Bolşeviklerin eline düşmesi kuşatmanın tamamlanmasında önemli rol oynadı
- Millionnaya Caddesi: Bolşeviklere bağlı güçler, akşamüstü bu caddeyi ve buradan geçen kanalları tamamen kontrol altına aldı
- Dvortsoviy Köprüsü: Hükümetin bir gün önce kesilmesi talimatı verdiği bu kritik köprü, sabah saatlerinde Devrimci Askeri Komite tarafından ele geçirildi
- Neva Nehri: Aurora Savaş Gemisi, 15 santimetre çapındaki toplarını Kışlık Saray’a çevirmiş bekliyor
- Peter ve Pavel Kalesi: Dünden beri Bolşevikleri destekleyen silahlı güçlerin kontrolü altında, buradaki birlikler çatışmaların şiddetlenmesi halinde devreye girmeye hazır
- Trinity Köprüsü: Burası da hükümet tarafından kapatıldıktan sonra Bolşevik güçler tarafından tekrar açıldı
Son dakikaÖn Parlamento “faaliyetlerini geçici olarak” durdurdu
Ön Parlamento, kısa süren sabah oturumunda faaliyetlerini geçici olarak durdurma kararı aldı. Kararın ardından üyeler Mariinsky Sarayı’ndan ayrıldı.
Ön Parlamento’nun toplantısı öncesi Devrimci Askeri Komite yolları kesti.
Ön Parlamento’nun birazdan başlaması beklenen oturumu öncesinde Mariinsky Sarayı’nın etrafındaki yollar, Devrimci Askeri Komite’ye bağlı birlikler tarafından çevrildi.
Saray’a gitmek isteyen araçlar aranıyor, kimlik kontrolü yapılıyor.
Hükümetten karşı hamle: Savunma bakanı değişti
Sosyal Yardım Bakanı Nikolay Kişkin, savunma bakanlığına atandı. Yardımcılıklarına ise işverenlerin örgütlenmesi için yaptıkları çalışmalarla bilinen Palçinski ve Rutenberg getirildi.
Bu atamalar, geçici hükümette üst sınıf liberallerin kurduğu Anayasal Demokrat Parti (Kadet) ve işveren temsilcilerinin ağırlık kazanmasına neden oldu.
Bu atamaların özellikle işçilerin tepkisini çekebileceği belirtiliyor.
İkinci bir devrim için Bolşevikler harekete geçti: Bu noktaya nasıl gelindi?
Rusya’da Çarlık rejiminin yıkıldığı Şubat ayından bu yana geçen dokuz ayda istikrar bir türlü sağlanamadı.
Birinci Dünya Savaşı’nın devam etmesi ve Şubat Devrimi’ni yapan gruplar arasındaki görüş ayrılıkları son dönemde gerginliğin iyice artmasına neden oldu.
Cephedeki birliklerden üst üste yenilgi haberleri gelirken, askerler silahlarını bırakıp geri dönmeye başladı. Son dönemde köylülerin, toprak sahiplerine yönelik saldırılarının arttığı ve işçilerin de fabrika yönetimlerinde daha fazla hak talebiyle boykot ve eylem düzenlediği görülüyor.
Ayrıca, Finlandiya özerklik ilan etti ve Ukrayna, Polonya ve Beyaz Rusya’da milliyetçi hareketler giderek güç kazanıyor.
Şubat Devrimi sonrası iktidarda iyiden iyiye hakimiyet kurmaya başlayan burjuvazi ve liberal üst sınıf gücünü daha da artırmanın yollarını arıyor. Bu kesim, Çarlık rejiminin yıkılmasını desteklemişti ancak yerine kurulacak yeni sisteme kendilerinin egemen olmasını istiyor.
Menşevikler ve Devrimci Sosyalistler de Rusya’nın henüz bir devrime hazır olmadığını ve Batı Avrupa’nın geçirdiği aynı siyasal ve ekonomik aşamaları geçirmesi gerektiğine savunuyor.
Bu da liberal üst sınıf ile Menşevik ve Devrimci Sosyalistler arasında Geçici Hükümet’te ve Ön Parlamento’da beklenmedik bir ittifakın doğmasına neden oldu.
Diğer tarafta ise Şubat’ta başlayan sürecin henüz tamamlanmadığını ve ancak sosyal devrimle sona ereceğini savunan Bolşevikler var. Bolşevikler ile Şubat Devrimi’ni birlikte gerçekleştirdiği gruplar arasındaki farklılık giderek derinleşiyor.
Üstelik Birinci Dünya Savaşı’nın devam etmesi ve söz verilen toprak reformunun hayata geçirilmesinde geç kalınması köylü, işçi ve askerler arasında Bolşeviklerin son dönemde güçlenmesine yol açtı.
Geçen hafta içerisinde Bolşevikler silahlı bir ayaklanma yoluyla devrim yapma kararı aldı ve bu çabaları koordine etmek amacıyla Devrimci Askeri Komite kuruldu. Harekete geçilmek için ise Sovyetler Kongresi’nin toplanması bekleniyor. Bu kritik toplantının bugün başlaması öngörülüyor.
Başbakan Kerenski, Petrograd’dan ayrıldı
Sabah saatlerinde Başbakan Kerenski, ABD bayrağı taşıyan bir elçilik aracının eşliğinde bulunduğu Kışlık Saray’dan ayrıldı.
Kerenski’nin hükümet toplantısında cephedeki askerlere moral vermek ve takviye güçlerin başkente erişiminin önündeki engelleri kaldırmak amacıyla cepheye gidilmesi kararı uyarınca yola çıktığı ifade edildi.
Kerenski’nin birkaç saat içinde Pskov kentine ulaşması bekleniyor.
Son dakikaBolşevikler’in merkezi Smolni’den açıklama: Geçici hükümet azledildi
Devrimci Askeri Komite’nin genel merkezi olan Smolni’den saat 10.00’da bir açıklama yapıldı.
Açıklamada, “Geçici hükümet azledilmiştir. Devlet iktidarı Devrimci Askeri Komite’nin eline geçmiştir” denildi.
Kritik noktalarda toplantı üstüne toplantılar yapılıyor
Petrograd’da gözler iki kritik nokta üzerinde.
Bunlardan ilki Geçici Hükümet’in karargahı Kışlık Saray, diğeri ise Petrograd Sovyeti ve Bolşeviklerin karargahı Smolni Enstitüsü.
Her iki noktada da geceden bu yana yapılan aralıksız toplantılar halen devam ediyor.
Kışlık Saray’daki hükümet toplantısında, Başbakan Aleksandr Kerenski’nin, Petrograd Bölge Komutanı Polkovnikov’un Smolni’nin ele geçirilmesi teklifini kabul ettiği bildiriliyor.
Kerenski, dün Ön Parlamento’da yaptığı konuşmada, yaşananları “kargaşa”, kargaşayı çıkaranları da “ayaktakımı” olarak nitelendirdi.
Kerenski, “Devrimci Askeri Komite, silahlı birlikleriyle telefon konuşmasında, ‘Alayları savaş durumuna getirin ve bekleyin’ diyor. Yasa ve yargı dilinde bunun adı ayaklanmadır” diye konuştu.
Bir diğer kritik nokta olan Smolni Enstitüsü’nde de geceyarısı başlayan Sovyetler Kongresi Merkez Yürütme Komiteleri oturumu devam ediyor.
Toplantılarda iktidarın ele geçirilmesinin ardından uygulanacak yol haritasının belirlenmesi bekleniyor.
Smolni’deki toplantı odalarında, birçok katılımcının paltolarını üstlerine çekerek yerlerde uyuduğu ve uyandıktan sonra tekrar görüşmelere devam ettiği görülüyor.
Bolşeviklere yakın kaynaklar, gece saatlerinde Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçlerin hiçbir direnişle karşılaşmadan çok sayıda kamu binasını ele geçirmiş olmasının olumlu bir gelişme olarak nitelendirildiğini söylüyor.
Başkent Petrograd’da son durum: Birçok nokta Bolşeviklerin elinde
- Petrograd Garnizonu, telefon santrali, Merkez Bankası, Dvortsıviy Köprüsü, birkaç matbaa ve Baltık Garı ve Telgraf Müdürlüğü tamamen Devrimci Askeri Komite’nin kontrolü altına girdi
- Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler, dün hükümet tarafından kapatılan köprüleri ele geçirerek, yeniden trafiğe açtı
- Adalet bakan yardımcısı ve din işleri başkanı Devrimci Askeri Komite’ye bağlı güçler tarafından tutuklandı
- Ele geçirilen karargahlarda Bolşevik tutukluların bir kısmı serbet bırakıldı
- Hükümete bağlı askeri okul öğrencileri ile Devrimci Askeri Komite’ye bağlı Kızıl Muhafızlar arasında yer yer çatışmalar görüldü ancak can kaybı yok
- Kent merkezinde Kışlık Saray’a ve ordu karargahına giden ana arterler üzerinde Devrimci Askeri Komite’ye bağlı silahlı birlikler kontrol noktaları oluşturdu
- Başbakan Kerenski, bakanlarla ordu karargahında acil bir toplantı düzenledi Hükümet, cephelere gitmeye ve buralardan gönderilen ancak başkente ulaşamayan askeri birliklerin intikalini hızlandırmaya karar verdi
- Toplantının ardından Başbakan Kerenski, Kışlık Saray’a geri döndü ancak Saray’ın telefon hatlarının dışarıya kesik olduğu görüldü
- Petrograd Belediye Duması, Bolşeviklere karşı harekete geçerek, mahalle dumaları ve diğer devrimci örgüt temsilcilerinin katılımıyla bir “Halk Güvenlik Komitesi” oluşturdu
Petrograd’da hareketli saatler yaşanıyor
Rusya’nın başkenti Petrograd, hareketli ve gergin bir geceye sahne oldu. Bolşeviklerin çoğunlukta olduğu Petrograd Sovyeti’nin “devrim” kararı aldığı söyleniyor.
Bolşeviklerin düğmeye bastığı ve bazı kritik noktaları silahlı gruplarla ele geçirdiği belirtiliyor.
Bir yandan hükümet, diğer yandan da Petrograd Sovyeti toplantı üstüne toplantı yapıyor.
Petrograd’da 7 Kasım 1917 günü yaşananları aktaracağımız canlı anlatım sayfamıza başlıyoruz…