İnternet Özgürlük Manifestosu! – Deniz Bayramoğlu
Herkesin düşündüğünü özgürce, hiç bir denetime ya da takibe konu olmadan ifade etme, görüş sahibi olma, araştırma yapma, sınırlara bakılmaksızın bilgi edinme ve verme hakkı vardır. Bu hak internet ortamı için de geçerlidir.
Gündemde, akıllara durgunluk veren yolsuzluk iddiaları, başbakana göre Haşhaşiler kadar tehlikeli bir paralel yapıyla ilgili iddialar, Zaman Gazetesi’ne göre 28 Şubat’ı bile aratmayan bir kriminalize etme ve tasfiye çabası, ortalığa dökülen fezlekeler, iddianameler, itiraflar, suikast faturaları filan var… Ve hepimiz, yeni İnternet Yasası’nın bunları gizlemek için apar-topar gündeme getirildiğini düşünüyoruz ya… Öyle değil.
Elbette iktidarın bir perdeleme hedefi var; bu açık. Ama asıl tehlike daha sonrası için, geleceğimiz için sözkonusu. İstihbarat devletine giden yolun son taşı olmasa da sona yakın taşlarından biri döşenecek bu tasarı yasalaşırsa.
Dün Meclis’te internete erişimin kısıtlanmasına yeni düzenlemeler getiren kanunla ilgili görüşmeler devam etti. Gelen eleştiriler üzerine iktidar erişim kısıtlama yetkisini kısmen yumuşattı. Kısmen diyorum çünkü ayrıntılara bakınca göreceksiniz ki esasında değişen hiçbir şey yok. Hatta neredeyse “Bizi çocuk yerine mi koyuyorlar yahu” dedirtecek bir değişiklik bu. Eski taslakta erişime kapatma yetkisi Ulaştırma Bakanı ve TİB Başkanı’na veriliyordu. Yeni taslakta ise bu yetki sadece TİB Başkanı’na veriliyor. Bakanlık tarafından atanan ve özü itibariyle “bakanlık memuru” olan TİB Başkanı’na yani. Yerseniz…
Değişiklik bu kadarla sınırlı değil; “sadece özel hayatın korunması için bu tedbiri alıyoruz” diyebilmek için de bir göz boyama hamlesi yaptı. Özel hayatın korunması konusunda sadece bireysel başvuruların kabul edileceği, kurumların böyle bir başvuru yapma hakkı olmayacağı maddesi de eklendi taslağa.
Bizleri “duyduğunu, okuduğunu anlamayan alıklar” seviyesinde gördüklerinin kanıtı olan bu yeni düzenlemeleri eleştirmeyeceğim bile. Bunun yerine sizlere 11 maddelik bir manifesto sunuyorum bugün. Adı; İnternet’e Özgürlük Manifestosu.
***
Dünyanın ve Tükiye’nin bugün acil ihtiyaçlarından biri herkesin kolayca ve özgürce bilgi edinebildiği ve paylaşabildiği, özel iletişimin gizli kaldığı, özgür bir Internet ortamıdır.
“Özgür İnternet” hafife alınmaması gereken bir meseledir. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ve T.C. Anayasası’nın fikir ve ifade hürriyeti ile özel hayatın gizliliği ilkeleri çerçevesinde hassasiyetle korunması gereken bir insan hakkıdır. Bir anayasal haktır.
Bu bağlamda;
1- Herkesin düşündüğünü özgürce, hiç bir denetime ya da takibe konu olmadan ifade etme, görüş sahibi olma, araştırma yapma, sınırlara bakılmaksızın bilgi edinme ve verme hakkı vardır. Bu hak Internet ortamı için de geçerlidir.
2- Internet’e erişim ve Internet’te bilgi hizmetlerine ulaşım, din, dil, ırk, cinsiyet, cinsel tercih, yaş, kültür, siyasi görüş ya da başka bir duruma bakılmaksızın herkesin hakkıdır.
3- Internet’te bilgi erişimine yönelik yasal düzenlemenin kaçınılmaz olduğu zamanlar ve durumlar olacaktır. Bu durumlarda Internete ve Internet’teki kaynaklara erişim ile ilgili düzenlemeler Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin fikir hürriyetini tanımlayan 19. Maddesi ile uyumlu olmalıdır.
4- Yapılacak yasal düzenlemeler muğlaklık içermemeli sadece sorunu ilgilendiren alanla kısıtlı kalmalı ve alan içinde de mümkün olan en dar alanda etki göstermelidir.
5- Internet kullanıcısının kullanım sırasında ardında bıraktığı iz ve web geçmişi ya da kişisel bilgileri hiç bir kurum ya da kişi tarafından takip edilemez ve depolanamaz.
6- Kullanıcı hakkında data toplama ancak kullanıcının rızası çerçevesinde gerçekleşebilir.
7- Her türlü Internet iletişimi kesinlikle özel kalmalıdır.
8- Suç şüphesiyle takip ancak ve ancak mahkeme kararı ile mümkün olmalıdır. Yasal izlemelerde süre kısıtı olmalı ve elde edilen data soruşturma sonrası imha edilmelidir.
9- Sanatın gelişimi ve sanatçının korunması için Internet olgusu da dikkate alınarak yeni bir telif hakkı yasası hazırlanmalıdır.
10- Internet güvenliği, özel hayatın gizliliği, kişi hak ve hürriyetleri ile ilgili yukarıda sayılan hususları uygulamak ve denetlemek için sivil toplum kuruluşlarından müteşekkil bir “Özgür Internet İzleme Komitesi” kurulmalıdır.
