‘Faşizme Ölüm Halka Hürriyet’ Sloganı Üzerine

‘Seni Halk Adına Ölüme Mahkum Ediyorum’ adlı romanında Mitka Gribçeva, Nazi Ordusunun zulmünün doruğa ulaştığı 1940’lı yılları anlatır.
Halk günlük gereksinimlerini bile karşılayamaz durumda.
Büyük bir acı ve önlenemez bir yoksulluk yaşanıyor.
Tüm kötü koşullara ve olanaksızlıklara karşın, halk kadını erkeği genci yaşlısıyla direniyor.

Faşizme karşı direnenler Vatan Cephesi’nde birleşerek, faşizmin en karanlık günlerinde özgürlük için umut ışığı oluşturuyor.
Bu roman o unutulmaz isimsiz kahramanların, direnişinin unutulmaz öyküsüdür… Romanın yazarı Mitka Grıbçeva da direnen partizanlardan biridir ve artık onun adı Ognyana’dır. Onun ve arkadaşlarının bu mücadelesi, faşizmin kesin yenilgisine dek sürer ve dillerindeki slogan; ‘FAŞİZME ÖLÜM HALKA ÖZGÜRLÜK’tür..

1942′de Yugoslav Sosyalist Stjepan Filipović’in faşistler tarafından idamdan önce son sözleri sorulur.
Onun tek bir cümlelik cevabı vardır:
“Faşizme Ölüm, Halka Özgürlük”

24 Şubat 1942 tarihinde Naziler tarafından yakalanan Stevo, 22 Mayıs 1942’de Valyevo şehir meydanında idam edilmiştir. İp boynuna geçirildiğinde Stevo önce şu cümleleri haykırır:

“Özgürlük savaşçıları çok yaşayın kahrolsun faşistler ve Sırp halkına ihanet edenler Sırp halkını baskıcılara karşı savaşa çağırıyorum.

“Bu sözlerin ardından Alman komutan idam saatini beklemeden idam emrini vermiştir. Stevo meydan okurcasına iki yumruğunu havaya kaldırarak ölümünden saniyeler önce son sözlerini haykırır:

“Smrt faşizmu, sloboda narodu” (Faşizme ölüm, halka hürriyet)


Nihat Behram, ‘ölülerimiz’ adlı şiirinden Stjepan Filipoviçe ait bir dörtlük
“Ölülerimiz…
İşte Stevan Flipoviç.
Bir kahraman.
Faşistler sarmış çevresini.
Sehpada.
Boynunda ip.
Ve o son nefesiyle dalayıp ciğerini
bir bıçak gibi vuruyor kelimeleri dişleri arasından
haykırıyor: “Kahrolsun faşizm; Yaşasın mücadelemiz…”
Steven Flipoviç
onurun bekçisi“