“Uzun Bıçaklar Gecesi”
Adı; Ernst Röhm…
1887 Münih doğumluydu. I. Dünya Savaşı’nda savaştı.
Yüzbaşı’ydı. Savaştan sonra Hitler’in bulunduğu Alman İşçi Partisi‘ne katıldı.
Partide kendine yakın bulduğu ilk isim; eski bir asker ve devlet muhbiri olarak çalışan Hitler‘di. İttifak yaptılar.
“Yenilikçiydiler…”
Önce partinin adının değişmesi için mücadele ettiler; “Alman Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi” yaptılar. Irkçıydılar ve aslında sosyalizm düşmanı/anti-Marksisttiler ama o dönemin Almanya’sında “sosyalizm” modaydı ve geniş kitlelerle ulaşmak için bu adı seçtiler. Ardından, etkileyici hitabet yeteneğiyle 29 Temmuz 1921’de Hitler parti başkanı seçildi. “Nasyonal Sosyalizm” (NAZİ) parti ideolojisi haline getirildi.
Partiyi ele geçirmelerinde en büyük yardımı “hizmet hareketi” olan “Sturmabteilung” kısaca “SA” denen “sivil” paramiliter güçten aldılar.
Bunlar aslında, I. Dünya Savaşı’nda küçük-özel sızma/saldırı timleri olarak kullanılmıştı. Savaştan sonra işsiz kalmışlardı. Dağınık haldeydiler. Şimdi yeni kurulan faşist hareketin emrindeydiler.
Kahverengi gömlekli faşist SA’ların başına Ernst Röhm getirildi.
Hedeflerinde solcular, Yahudiler olan SA’lar gençleri kazanmak için “Jimnastik ve Spor Bölümü” gibi kulüpler açtılar. Devletin sinir merkezlerine sızmaya başladılar.
Bu arada; laiklik taraftarı Alman Halk Partisi (DVP) başbakanlığındaki koalisyon hükümet döneminde, devlet tarafından sıkı takip altına alındılar. 8 Kasım 1923’te Fransızlar’ın Ruhr’u işgalini bahane ederek, Münih’te “milli ihtilali” başlatan /yani darbeye kalkışan Hitler ve Röhm tutuklandı.
Parti kapatıldı.
Gömleğini çıkardı
Hitler, anayasayı kuvvet zoruyla değiştirmek suçundan müebbet ceza alması gerekirken, “vatana ihanetten” 5 yıl aldı. Sadece 9 ay hapis yattı.
“Hapis mağduriyetini” iyi kullandı; tartışılmaz “liderliği” tescilledi.
Bu güçle kolları sıvadı; partiyi yeniden kurdu.
Ancak eski partisinin yarı askeri görüşüyle ve görünümüyle iktidar olamayacağını anlamıştı. Hükümet olmak için geniş kitleleri kazanması gerekiyordu.
Kendine ve partisine yeni “imaj” lazımdı. İlk, SA’ların simgesi kahverengi gömleğini çıkardı!
Muhafazakar olmasına rağmen partiye kadınları üye kabul etti. Örgütlenmeye önem verdi.
Bu arada partiyle artık organik ilişkisi bulunmayan Röhm ile ilişkisini perde arkasından yürüttü.
Ve 1929 dünya ekonomik krizi Hitler’e ve dolayısıyla Röhm’e yaradı.
31 Temmuz 1932’deki seçimlerde yüzde 37.4 oy alarak, birinci parti oldu. 1919’dan beri Almanya’da siyasal istikrar sağlanamıyordu. Milliyetçi-muhafazakar partiler Hitler’e destek verdi; NAZİ’ler iktidara geldi.
Muhalifler kampta…
Hitler ve Röhm ittifakı Almanya’da birçok polisiye operasyona imza attı. Reichstag/Alman Meclisi yangını komplosuyla muhalifleri, aydınları toplama kamplarına gönderdiler.
Almanya’nın en büyük gazetelerine sahip Ullstein Ailesi’ne baskı yaptılar. Aile hisselerini Hitler’in başçavuşu Max Amann’e satmak zorunda kaldı. Gazeteciler Carl von Ossietzky ve Walter Kreiser’i; sıradan haberleri bahane ederek, “gizli askeri bilgileri ifşa ederek vatan hainliği yaptıkları” suçlamasıyla cezaevine attılar. Lothar Erdmann, Else Ury, Heilig Bruno, Fritz Heymann, Jakob Cahnmann gibi gazeteciler de benzer suçlarla aynı akıbete uğradılar. Kurt Tucholsky gibi gazeteciler baskıya dayanamayıp intihar etti.
Georg Bernhard gibi genel yayın yönetmenleri yurt dışına kaçmak zorunda kaldı.
Kuşkusuz boşluğu “yandaş gazeteler ve gazeteciler” ile doldurdu.
“PARALEL DEVLET” İSTENMEDİ
NAZİ’ler içinde Hitler’e “sen” (du) diye hitap eden tek kişi Röhm‘di.
Fakat iktidar ateş topuydu. Yollar ayrılacaktı. Bunu ateşleyen ise cumhurbaşkanlığı seçimi oldu.
Hitler, o koltuğu istiyordu ve bunun için Ordu’ya ihtiyacı vardı.
Fırsatı yarattı; tarih 16 Mayıs 1934 idi.
Doğu Prusya’daki askeri tatbikat sırasında Deutschland gemisinde, Savunma Bakanı Werner von Blomberg, Genelkurmay Başkanı Werner von Fritsch ve Donanma Komutanı Amiral Erich Raeder’e fikrini açtı.
Soylu generaller, milis sayısı 4.5 milyona ulaşan SA’ları, yaygaracı-ayaktakımı olarak görüyordu. Röhm köylüydü. Büyük Almanya’nın geleceğinde bunlar olamazdı.
SA’lar arasındaki eşcinsel hayat Prusya ekolünden gelen muhafazakar komutanları çok rahatsız ediyordu.
Hitler’den, SA’ların tasfiyesini istediler. “Paralel Ordu”yu kabul edemeyeceklerini belirttiler. Aksi durumda Hitler’e destek veremeyeceklerdi.
Sadece ordu değil…
Hitler’in iktidar olmasına “yeşil ışık” yakan Gustov von Bohlen, Robert Bosch, Albert Voegler, Georg von Schnitzler gibi büyük işadamları, gelişigüzel tutuklamalara, Yahudiler’in ölümlerine ve dizginlenemeyen SA terörüne son verilmesini istiyordu.
Ordu ve işadamları; polis ve asker üzerinde ayrıca kamu yönetiminde geniş yetkilere sahip paralel bir “SA devleti” istemiyordu.
Hitler kabul etti; kendini iktidara getiren “hizmet hareketi” SA ve “onursal başkan” Röhm’ü feda edecekti.
Villasından laf sokuşturdu
Ernst Röhm kendine çok güveniyor; iktidarın belkemiği olduğuna inanıyor ve gücün bir gün önlerine serileceğine inanıyordu.
Sportpalast gibi stadyumlarda topladığı SA “müritlerine” verdiği söylevlerinde, “SA’lara artık lüzum kalmadığı sözü kulağımıza geliyor bunu kabul edemeyiz” diye meydan okumaya devam etti.
Görünüşte Hitler ile sadakatleri karşılıklıydı. Hitler “SA sorunu”nu yumuşaklıkla halletmek istedi. Röhm’ü yatıştırmak için kabinesine alıp bakan bile yaptı. Naziler’in günlük gazetesi Voelkischer Beeobacchter’de Röhm’ü öven yılbaşı mektubunu yayınlattı.
Ne bakanlık ne övgü dolu mektup Röhm’ü yatıştırdı.
Münih Prinzregentenplatz’deki yeni villasındaki sohbetlerde sürekli kinayeli konuştu; laf sokuşturmaya devam etti. Kabine üyelerine “narren” (budalalar) diyordu.
1934’te hükümete muhtıra verdi: SA’lar ulusal savunmayı üstlenmeliydi! Gerilim had safhadaydı.
Komplo teorileri havada uçuşuyordu; bunlardan en önemlisi Röhm’ün Hitler‘e darbe yapacağı iddiasıydı!
İp koptu; Hitler, “Uzun Bıçaklar Gecesi”ne hazırlanıyordu…
“ONURSAL BAŞKAN” ÖLDÜRÜLDÜ
Kendisine darbe yapılacağına inanan Hitler, “hizmet hareketi” SA ve “onursal başkanları” Röhm’ü ortadan kaldırmak için kurnaz bir taktiğe başvurdu:
Önce SA’da ayrışma yarattı.
Gestapo Şefi Hermann Göring akıllı bir hareket yaptı: SA’ların bir kolu olan siyah ceketli polislerden kurulu SS (Schutzstaffel) şefi Heinrich Himmler‘i Prusya Gestapo Şefi yaparak yanına çekti.
Ardından…
Hitler tüm SA’ların temmuz ayı boyunca izinli olmasını emretti. İzinlerinde özel üniformalarını giymeyecek ve silah taşımayacaklardı.
6 Haziran’da Röhm’ün buna yanıtı yine sert oldu:
“Eğer SA’nın düşmanları SA’ların bir daha toplanmayacağını ya da izinden sonra ancak bir kısmını geri alınacağını sanıyorsa, kısa sürecek umutlarıyla oyalansınlar. Onlar gerektiği zaman gereken şekilde cevaplarını alacaklardır. Almanya’nın kaderi SA’nın elindedir ve öyle de kalacaktır.”
Röhm ve SA’lar, Hitler’in kendilerinden vazgeçemeyeceğine inandı. Hitler iyi çevresi kötüydü! Bu iyi niyetle Hitler’in emrine uyarak hayatlarının hatasını yaptılar; tatile çıktılar.
Ordu neler olacağını biliyordu; Genelkurmay Başkanı Werner von Fritsch, 25 Haziran’da orduyu alarma geçirdi; bütün izinler kaldırıldı ve askerlerin kışlalarından çıkması yasaklandı.
Ve 30 Haziran Cumartesi…
Berlin ve Münih’te darbe yapacağı söylenen üst düzey SA’lar tek tek yakalandı.
Bu sırada, Röhm ve üst düzey SA komutanlar Bavyera’daki Tegernsee Gölü kıyısındaki Hanslbauer Oteli’nde uyuyorlardı. Burada olmalarının nedeni; iki gün önce Hitler’in, Röhm’ü arayıp bir konferans için tüm SA liderlerini 30 Haziran’da Bad Wiessee’de toplamasını istemesiydi.
Hitler önce gece Münih’e geldi.
Gözaltında olan SA’larınn üzerine yürüdü, tokatladı. Yaptıkları “ihaneti” affetmeyecekti. SA’lar ne olduğunu bile anlayamadı; darbe sözünü ilk kez duyuyorlardı.
Hitler sonra otomobille Hanslbauer Oteli‘ne gitti. Röhm’ün odasına tek başına girdi; giyinmesini ve kendisiyle gelmesini emretti.
Röhm otomobile bindirilip götürülürken oteldeki tüm SA’lar öldürüldü.
SA komutanı Edmund Heines’in yatağında bir erkek olması ileride SA’ların gözden düşürülmesi için propaganda malzemesi yapılacaktı.
Röhm, Münih’e getirildi ve Stadelheim hapishanesine kapatıldı. Yıllar önce, Hitler ile birlikte “Birahane Darbesi”ne karıştıkları iddiasıyla bu cezaevine atılmışlardı.
Hitler dava arkadaşına lütufta bulundu ve masasına bir tabanca bıraktırdı; kafasına sıkmasını istiyordu. Röhm, “beni Hitler öldürsün” dedi.
‘HİZMET HAREKETİ’NİN SONU
Uzun Bıçaklar Gecesi‘nde oluk oluk kan aktı…
Sadece SA’lar öldürülmedi o gece; Hitler’e zamanında kim muhalefet etti ise; kim Hitler hakkında çok bilgi sahibi ise hepsi öldürüldü.
Örneğin, 1923’te Birahane Darbesi’ni bastıran, Bavyera eski Başbakanı SA karşıtı Gustav von Kahr öldürülenler arasındaydı.
Örneğin, Hitler’e “Kavgam” kitabının yazılmasından yardımcı olan ve Hitler’in özel hayatını bilen Papaz Bernhard Stempfle öldürüldü.
SA’lara yakınlaşan eski Başbakan general Kurt von Schleicher yeni evlendiği karısıyla birlikte evinde katledildi.
Yine SA’lara yakın general Kurt von Bredow yok edildi.
Bizim tarihimiz acısından önemli bir yeri olan; Başbakan Yardımcısı ve cumhurbaşkanlığı adaylığı için adı geçen Franz von Papen kaçarak canını kurtardı. Sekreteri Herbert von Bose ve yakın çalışma arkadaşı Edgar Jung öldürüldü.
Yine Papen’in siyasi çevresinden Katolik lider Erich Klausener de katledildi.
Öldürülenler arasında 13 milletvekili vardı.
Bir süre ev hapsinde tutulduktan sonra önce Viyana ardından Ankara’ya büyükelçi yapılarak Berlin’den uzaklaştırılan Papen’in, yakın arkadaşlarının öldürülmesine rağmen teklifi kabul etmesi Almanya’da kendisini rezil duruma düşürdü.
Yanlışlıkla öldürülenler de oldu; ünlü müzik eleştirmeni Dr. Wili Schmid, SA komutanlarından Wili Schmid ile karıştırıldı.
Uzun Bıçaklar Gecesi’nde kaç kişinin öldürüldüğü hiçbir zaman bilinemedi. Resmi açıklama, 19’u yüksek rütbeli 70 kişinin olduğu yönündeydi! 1957’deki Münih duruşmalarında ölü sayısının binin üzerinde olduğu kayıtlara geçti.
Sonuçta Hitler, Röhm’den kurtuldu. Kahverengi gömlekli SA’lar tasfiye edildi.
13 Temmuz’da Hitler meclise şu bilgiyi verdi:
“Röhm haindi; Fransa istihbaratı adına çalışıyordu ve darbe yapmaya hazırlanıyordu!”
Tarihçiler, Uzun Bıçaklar Gecesi’nin Nazi Almanya’sı için dönüm noktası olduğunu kabul eder. Çünkü:
Cumhurbaşkanı Hindenburg 2 Ağustos’ta öldü.
Üç saat sonra Hitler kabinesi; Başbakanlık makamı ile cumhurbaşkanlığı makamını birleştirdi. Devlet Başkanlığı ve Silahlı Kuvvetler Başkomutanlığı’na Hitler getirildi!
1934’te halk desteğini kaybeden Hitler artık “Führer” idi!
Nazi Almanya’sında bir daha seçim olmadı…”
